Sporten houdt je brein in vorm (en jong)

Wil jij je hersenen in optimale conditie brengen (en houden)? Kom dan van je stoel af. Het is inmiddels wel bewezen dat in je stoel zitten en een goed boek lezen niet voldoende is. Sporten houdt je brein in vorm en jong (!) en ook daarom moet je gewoon elke dag actief zijn. En passant is het ook nog goed voor de lijn, hart- en bloedvaten, spieren en gewrichten om maar wat te noemen. Zelfs wandelen, wat toch niet super-inspannend is, blijkt veel positieve effecten op je hersenen te hebben. Of het alleen aan de (extra) lichaamsbeweging ligt, is niet helemaal zeker. Het werd namelijk ook duidelijk dat mensen die actiever zijn, er ook een gezondere lifestyle op na houden en bijvoorbeeld meer op hun voeding letten. In combinatie kan dit leiden tot optimale omstandigheden voor het ontwikkelen van een gezond brein.

Een kleine waarschuwing vooraf: als je niet gewend bent om te sporten, ga dan niet té fanatiek van start. Wie niet fit is loopt bij opeens intensief sporten een groter risico op hart- en vaatziekten, omdat je bloed eerder zal stollen bij te grote lichamelijke inspanning ineens. Bouw het dus rustig op. Hierdoor neemt het risico op bloedstolling af en daarmee het risico op een hartaanval. Uiteindelijk zou je erop uit moeten komen dat je hartslag omhoog gaat, want dat is goed voor je hersenen. Uiteraard ervan uitgaand – en dit is essentieel – dat je ook je voeding aanpast. Door je lichaam de juiste voedingsstoffen te geven kun je ook veel beter presteren.

Sporten houdt je brein in vorm op deze 10 manieren:

1. Geheugen en depressiviteit
2. Neurale plasticiteit
3. Concentratie
4. Diabetes
5. Hart- en vaatziekten
6. Cognitieve vermogens
7. Hippocampus en frontale cortex
8. Energie
9. Parkinson
10. Stress

1 – Geheugen en depressiviteit

Door te bewegen, verbeter je je leervermogen en ook je geheugen. Bovendien neemt de kans of depressiviteit af, met name bij het ouder worden. Dit blijkt bij zowel mannen als vrouwen het geval te zijn.

2 – Neurale plasticiteit

Beweging is enorm goed voor neurale plasticiteit, waardoor je brein als het ware in de ‘leer’stand komt en als je beweegt, verandert ook de structuur.

3 – Concentratie

Het lijkt tegenstrijdig, maar gek genoeg bevordert lichaamsbeweging waardoor je hartslag omhoog gaat óók je vermogen om goed op te letten, wat er dan weer voor zorgt dat de kans groter wordt dat je je kunt herinneren wat je aan het leren bent.

4 – Diabetes

Je vermindert de kans op het ontwikkelen van diabetes type 2. Misschien vraag je je af wat dit met je hersenen te maken heeft, maar diabetes type 2 is een risicofactor voor zowel het ontwikkelen van depressiviteit als van de ziekte van Alzheimer.

5 – Hart- en vaatziekten

Wanneer je afwijkingen aan je hart hebt of een te hoge bloeddruk, kan dit op zich al leiden tot een afname van cognitieve functies, zoals leren en geheugen.

6 – Cognitieve vermogens

Zelfs een achteruitgang van je cognitieve vermogens, die in de loop der jaren bij de meesten optreedt, kan gestopt en soms zelf omgekeerd worden.

7 – Hippocampus en frontale cortex

Bepaalde gebieden in je hersenen profiteren nog iets meer van lichaamsbeweging. Met name de hippocampus, een van de belangrijkste geheugencentra van je brein, is er gevoelig voor en ook de frontale cortex. Dat is zo´n beetje het regelcentrum van je brein dat verantwoordelijk is voor het nemen van (de juiste) beslissingen en rationeel en langetermijndenken. Dit hersengebied staat de laatste jaren enorm in de belangstelling, omdat het bij pubers en jong-volwassenen nog niet volledig ontwikkeld is en zij daarom vaak irrationeel gedrag vertonen.

8 – Energie

Sporten helpt je brein ook om efficiënter energie te produceren, met als gevolg dat het makkelijker voor je hersenen wordt om goed te werken.

9 – Parkinson

Op basis van onderzoek wordt voorzichtig gesuggereerd dat voldoende beweging eventueel zou kunnen beschermen tegen het ontwikkelen van de ziekte van Parkinson.

10 – Stress

Gematigd beweging vermindert het stressniveau in je lichaam en dus ook in je hersenen.

Wat goed is voor je hersenen, is ook goed voor je hart

Je hart profiteert van lichaamsbeweging omdat het harder werk en sterker wordt door het rondpompen van meer bloed en zuurstof om aan de gestegen vraag van je spieren te kunnen voldoen. Tijdens het sporten wordt het dus meer zuurstof door je lichaam gepompt en komt er dus ook meer zuurstof in je hersenen. Dit betekent dat de neuronen, die verantwoordelijk zijn voor de overdracht van zenuwprikkels, beter gevoed worden en dit leidt tot een betere energieproductie in je hersenen. Wat goed is voor je hart, is dus ook goed voor je hersenen en dat betekent dat door te sporten je het risico verlaagt op:

1. Hartziekten
2. Depressiviteit
3. Diabetes
4. Hoge bloeddruk

En deze kunnen, apart of samen, leiden tot een slechter functioneren van je brein en degeneratie of afsterven van neuronen.

Je spieren helpen je hersenen ook

Tijdens het sporten komen uit je spieren stoffen vrij in je bloed en gaan naar je hersenen. Hierdoor wordt de aanmaak van de zogenaamde Brain Derived Neurotrope Factor (BDNF) bevordert. BDNF heeft een positief effect op de gezondheid en groei van jonge neuronen en kan zelfs het ontstaan van nieuwe neuronen bevorderen. Deze speciale stof BDNF lijkt ook verantwoordelijk voor alle processen die nodig zijn voor complexer denken. Als je regelmatig sport of beweegt, gaan je hersenen meer BDNF-reserves maken en je neuronen gaan zich ontwikkelen, samen werken en nieuwe verbindingen maken. En dat ligt aan de basis van het opdoen van nieuwe kennis – elke nieuwe connectie die tussen je neuronen gemaakt wordt, duidt op een nieuwe vaardigheid, feit of naam die je hebt geleerd en dat je opslaat om op een later moment te gebruiken. Kortom, hersenen met meer BDNF, zijn beter in staat om nieuwe dingen te leren.

Bloedvaten hebben beweging nodig om sterk te blijven

Doordat lichaamsbeweging je bloedvaten sterk en gezond houdt, beschermt dit tegen het ‘ springen’ van bloedvaten in je hersenen, wat tot meerdere ernstige gezondheidsklachten kan leiden, waaronder vasculaire dementie. Ook de bloedvaten in je hersenen worden sterker en veerkrachtiger tegen ouder worden wanneer je regelmatig matig intensief beweegt (van stevig wandelen, tot zwemmen of een sportwedstrijd). Dus wat houdt je nog tegen om je sneakers te pakken en lekker te gaan bewegen? Zelfs als je niet al te veel fut hebt, kan een stevige wandeling je meer energie geven. Je zult merken hoe het bloed door je lichaam gepompt wordt en je hersenen extra zuurstof krijgen. En dat is nog maar het begin. Daarna komen alle positieve reacties op gang die ervoor zorgen dat je brein in vorm blijft.