Van te veel zout eten ga je (langzaam) dood

Zout. We kunnen niet zonder. Eten zonder zout is niet lekker, maar je kan het ook overdrijven. Met onze levensstijl krijgen we gemiddeld 7,5-9,9 gram zout per dag binnen. Dit is meer dan het advies van de Gezondheidsraad van maximaal 6 gram. Vooral bewerkte voedingsmiddelen, zoals brood, vleeswaren, kaas, soepen en sauzen, kant-en-klare maaltijden en zoute snacks (chips) bevatten veel zout. Zo verlaag je de inname:

• Gebruik (biologische) verse onbewerkte voedingsmiddelen.
• Eet zo min mogelijk kant-en-klaar maaltijden.
• Voeg geen extra zout aan je maaltijden toe.

Let op! Niet meer dan 2,4 gram natrium of 6 gram zout per dag.

Met zout bedoelen we in dit geval natrium, een essentieel mineraal dat vooral voorkomt in bloedplasma en in de vloeistof die zich in de ruimte tussen onze cellen bevindt. We krijgen het vooral via de voeding binnen als natriumchloride (NaCl) = keukenzout. Door te zweten of via de urine wordt het weer uitgescheiden. Ongemerkt krijgen we er vaak (veel) te veel van binnen met onder andere een te hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten als gevolg, maar je hebt het ook nodig en wel voor:

1. Het reguleren van de bloeddruk.
2. De vochtbalans in ons lichaam.
3. Een goede zuur-base balans.
4. De werking van spieren en zenuwen.

Wat doet natrium?

1- Bloeddruk

De hoeveelheid natrium in ons bloed bepaalt onze bloeddruk. Veranderingen in het natriumgehalte hebben invloed op de hoeveelheid water in ons bloed. Te weinig leidt tot een daling van het bloedvolume en dus de bloeddruk. Een teveel zorgt juist voor een te hoge bloeddruk. Het bloedvolume wordt constant door sensoren in het hart, de bloedvaten en de nieren in de gaten gehouden. Als het bloedvolume te hoog wordt, worden de nieren gestimuleerd meer natrium uit te scheiden en als het volume te laag wordt worden er processen in gang gezet die ervoor zorgen dat de nieren het vasthouden en dat de urineproductie afneemt, dit leidt dan weer tot een stijging van het bloedvolume.

2 – Vochtbalans

Voor het goed functioneren van onze lichaam is er een bepaalde balans aan water in en buiten onze cellen nodig (osmotisch evenwicht). Natrium zorgt samen met kalium voor dit evenwicht.

3 – Prikkeloverdracht in spier- en zenuwcellen

Natrium heeft samen met kalium een belangrijke rol in de prikkeloverdracht tussen onze zenuwcellen en in het samentrekken van de spieren. Een tekort  kan leiden tot een ongecontroleerde samentrekking van de spier (spierkramp).

4 – Zuur-basebalans

Natrium zorgt o.a. samen met calcium, magnesium en kalium voor een goed zuur-base evenwicht. Het is belangrijk om de zuurgraad van het bloed tussen de pH 7,35 en 7,45 te houden om een aantal functies van het lichaam optimaal te kunnen laten verlopen. Wanneer de zuurgraad te hoog is kan dit leiden tot lichamelijke klachten als haaruitval, huidklachten, vermoeidheid en allergieën.

Te veel…

Eet dagelijks niet meer dan 2,4 gram natrium of 6 gram keukenzout om te voorkomen dat je nieren en je hart extra belast worden, met schadelijke gevolgen:

• hoge bloeddruk
• hart- en vaatziekten
• nieraandoeningen
• oedeem
• botontkalking

… of te weinig

Een natriumtekort komt bijna niet voor, omdat we via onze voeding voldoende binnen krijgen. Indien er sprake is van veel vochtverlies bij langdurige koorts, braken, diarree of overmatig zweten kan er wel een tekort ontstaan. Ook topsporters kunnen bij hevige en langdurige inspanning veel vocht en natrium verliezen doordat ze veel zweten. Om uitdrogingsverschijnselen te voorkomen kan het natrium- en vochttekort weer aangevuld woorden door extra water  met een zoutoplossing of een sportdrank te drinken.