Vitamine K voor de bloedstolling

Vitamine K – fyllochinon – is een vetoplosbare vitamine die van nature vooral in plantaardige voeding zit en door onze darmbacteriën aangemaakt wordt. Het is vooral betrokken bij de bloedstolling en bij de vorming van bepaalde eiwitten die belangrijk zijn voor sterke botten en soepele vaatwanden. Dit moet je weten:

• essentieel voor de bloedstolling
• ondersteunt de vorming van glutaminezuur (glutamaat)eiwitten
• voor sterke botten en tanden
• beschermt de bloedvaten tegen verkalking
• pasgeboren baby’s krijgen extra vitamine K

Dagelijkse 80 microgram vitamine K

Op dit moment heeft de Gezondheidsraad de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor vitamine K vastgesteld op 80 microgram voor volwassenen. Langdurige tekorten kunnen problemen geven bij de bloedstolling en leiden tot botontkalking (osteoporose) en aderverkalking (artherioslerose).

De drie vormen van vitamine K

K1 – fyllochinon

Van de dagelijkse inname bestaat 90% uit deze vorm van vitamine K. We krijgen K1 vooral binnen via de voeding, met name via groene groenten als broccoli, andijvie en spinazie en ook via algen en plantaardige oliën. Slechts 10 tot 30% wordt daadwerkelijk opgenomen.

K2 – menachinon

Vitamine K2 wordt door bacteriën aangemaakt en zit in kleine hoeveelheden in vlees en eieren. Verder zit het in gefermenteerde zuivelproducten zoals schimmelkaas en yoghurt. Het Japanse voedingsmiddel natto (gefermenteerde sojabonen) is een erg rijke bron. Van de dagelijkse inname bestaat 10% uit deze vorm. Uit onderzoek is gebleken dat K2 meer gezondheidsvoordelen heeft dan K1. Omdat we deze vorm maar weinig binnen krijgen, kan dit een reden zijn tot suppletie.

K3 – menadion

Deze vorm is niet voor menselijke consumptie toegestaan. Het wordt verwerkt in diervoeding als een provitamine K.

Wat je moet weten over vitamine K:

Glutaminezuur (glutamaat) eiwitten

We hebben vitamine K nodig (als cofactor) voor de vorming eiwitten die het aminozuur glutaminezuur bevatten. Deze zogenaamde Gla-eiwitten kunnen zich binden met calcium. Je vindt ze onder andere in lever, botweefsel, bloedvaten, longen en zenuwen. Door een recycleproces kan vitamine K weer opnieuw als cofactor gebruikt worden. Dit vangt de beperkte opname uit voeding op.

Bloedstolling

De bloedstolling is een belangrijk proces dat bloedverlies moet voorkomen. Bij een wondje worden uit het bloedeiwit fibrinogeen razendsnel fibrinedraden gevormd die ervoor zorgen dat het wondje dichtgaat en de rode bloedcellen er niet meer door kunnen. Bij dit proces zijn een aantal ingewikkelde kettingreacties betrokken die afhankelijk zijn van een aantal gla-eiwitten (stollingsfactoren). Zonder vitamine K is er geen bloedstolling mogelijk.

Sterke botten

Osteocalcine is een belangrijk Gla-eiwit dat met behulp van vitamine K gevormd wordt. In ons botweefsel wordt het door de osteoblasten aangemaakt, in het gebit door de odontoblasten. Osteocalcine is van essentieel belang voor de opslag van calcium in ons botweefsel. Het zorgt voor sterke botten en tanden. Voor een gezonde botstofwisseling is ook voldoende vitamine D en calcium noodzakelijk.

Soepele vaatwanden

We hebben vitamine K nodig voor de vorming van MGP (matrix Gla-proteïne). Dit is een Gla-eiwit dat voornamelijk in kraakbeen en in onze vaatwanden wordt aangemaakt. MGP beschermt ons tegen verkalking van de vaatwanden (ook het hart) door zich te hechten aan calcium. Verkalkte vaatwanden vergroten de kans op het ontstaan van trombose (bloedpropjes).

Baby’s

Om bloedingen te voorkomen krijgen pasgeboren baby’s direct na de geboorte 1000 microgram vitamine K toegediend. Bij borstvoeding krijgen ze vanaf de achtste dag dagelijks 150 microgram vitamine K druppels (12 weken). Dit is nodig omdat deze vitamine niet via de placenta in het ongeboren kind terecht komt waardoor er nog geen voorraad aangemaakt kan worden. Ook hebben pasgeborenen nog niet voldoende vitamine K producerende darmbacteriën.

Tekorten

Bij lever- en darmziekten, opnamestoornissen en langdurig gebruik van antibiotica kunnen tekorten aan vitamine K ontstaan. Er zijn deskundigen die beweren dat de ADH van 80 microgram niet voldoende is. Tekorten worden in verband gebracht met het ontstaan van osteoporose, gewrichtsslijtage en aderverkalking. De vitamine K inname kan door middel van suppletie verhoogd worden, zowel preventief als aanvullend. Een tekort kun je aanvullen met een hoogwaardige multivitamine (vooral K1). Daarnaast zijn er verschillende supplementen K2, eventueel in combinatie met vitamine D, aangeraden bij osteoporose (45 mcg). Vitamine K2 heeft meer gezondheidsvoordelen dan vitamine K1.